Trong hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ khá quen thuộc với thuật ngữ chiết khấu thương mại. Vậy khái niệm này là gì và cách hạch toán chiết khấu như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức về chiết khấu thương mại trong doanh nghiệp. 

Tìm hiểu chiết khấu thương mại là gì?

CKTM chính là khoản mà doanh nghiệp bán giảm giá cho khách hàng mua hàng số lượng lớn. Khoản chiết khấu này được trừ vào giá trước thuế GTGT. CKTM có nhiều hình thức thực hiện như sau:

• Chiết khấu TM theo từng lần mua hàng 

• Chiết khấu TM sau nhiều lần mua hàng 

• Chiết khấu TM sau chương trình khuyến mại 

Tùy từng hình thức CKTM sẽ có những quy định riêng và cách xuất hóa đơn, kê khai thuế tương ứng. Bên cạnh đó cũng có các quy định chung về cách hạch toán chiết khấu của nhà nước. Cụ thể chỉ hạch toán vào tài khoản chiết khấu khoản CKTM người mua được hưởng theo đúng chính sách của doanh nghiệp.

Cách hạch toán CKTM mới nhất

Thực hiện hạch toán chiết khấu thương mại cần tuân thủ nhiều quy định khác nhau. Trong đó, cách hạch toán tương ứng như sau: 

Hạch toán CKTM theo thông tư 200

Tài khoản 5211 dùng để phản ánh khoản CKTM cho người mua do khách hàng mua hàng số lượng lớn nhưng chưa được phản ánh trên hóa đơn bán sản phẩm trong kỳ.

Bên bán hàng sẽ thực hiện hạch toán CKTM theo nguyên tắc 

Nếu hóa đơn GTGT thể hiện khoản CKTM cho người mua là khoản giảm trừ vào số tiền người mua thanh toán thì bên bán không sử dụng tài khoản 5211. Lúc này cần theo dõi riêng khoản CKTM nhưng chưa phản ánh là khoản giảm trừ thanh toán trên hóa đơn. Bên bán ghi nhận doanh thu ban đầu theo giá chưa trừ CKTM.

Khoản CKTM thường phát sinh trong trường hợp như:

• Số CKTM người mua được hưởng > số tiền bán hàng trên hóa đơn lần cuối cùng. Nguyên nhân do người mua hàng nhiều lần mới đạt lượng hàng mua được hưởng chiết khấu và khoản CKTM được xác định trong lần mua cuối cùng.

• Nhà sản xuất cuối kỳ xác định được số lượng hàng nhà phân phối tiêu thụ để có căn cứ xác định số CKTM phải trả theo doanh số bán, số lượng sản phẩm tiêu thụ.

Cách hạch toán khoản chiết khấu thương mại chi tiết

• Trường hợp 1: Mua 1 lần đạt được chiết khấu thương mại ngay thì giá ghi trên hóa đơn là giá đã giảm, đã chiết khấu.

• Trường hợp 2: Mua nhiều lần mới đạt được CKTM thì số tiền chiết khấu được thể hiện ở lần mua cuối cùng.

• Trường hợp 3: Số CKTM người mua được hưởng > số tiền bán hàng được ghi trên hoá đơn cuối cùng cần lập riêng 1 tờ hóa đơn cho phần CKTM đó.

• Trường hợp 4: Số tiền chiết khấu được lập khi kết thúc chương trình thì lập hoá đơn điều chỉnh kèm bảng kê số hoá đơn đó.

Đối với bên bán:

Cuối kỳ, kết chuyển số CKTM phát sinh trong kỳ sang tài khoản doanh thu bán hàng: Nợ TK 511 – Doanh thu bán hàng 

Có TK 521 – Chiết khấu thương mại 

Đối với bên mua:

Khoản CKTM nhận được sau khi mua hàng cần dựa vào tình hình biến động của hàng tồn kho để phân bổ số chiết khấu dựa trên số hàng tồn kho chưa tiêu thụ hay đã tiêu thụ.

• Nếu hàng tồn kho còn tồn trong kho sẽ thực hiện ghi giảm giá trị hàng tồn kho.

• Nếu hàng tồn kho đã bán thì sẽ thực hiện ghi giảm giá vốn hàng bán.

Nợ các TK 111, 112, 331…

Có các TK 152, 153, 156… giá trị khoản CKTM của hàng tồn kho chưa tiêu thụ  

Có TK 632 – Giá vốn hàng bán 

Có TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ 

Hạch toán chiết khấu thương mại dựa vào thông tư 133

Khi hạch toán CKTM theo thông tư 133 là không sử dụng tài khoản 521. Thay vào đó, nếu phát sinh CKTM thì kế toán hạch toán vào Bên Nợ của tài khoản 511. Cách hạch toán thực hiện tương tự như tại thông tư 200 nêu trên bằng cách thay Nợ 5211 thành Nợ 511.

Bài viết chia sẻ những thông tin cơ bản về chiết khấu thương mại và cách hạch toán chiết khấu. Nếu bạn cần biết thêm nhiều kiến thức hữu ích, hãy đăng ký các khóa học về thuế tại PPI Việt Nam theo hotline 0944.32.5559 - 096.478.7599.