Hiện nay, việc tham gia bảo hiểm xã hội không chỉ dành cho công chức nhà nước mà đã trở thành một nhu cầu cần thiết cho mọi người lao động, bất kể ngành nghề và địa vị công việc. Tham gia bảo hiểm xã hội mang lại nhiều quyền lợi và đặc quyền cho người lao động, không chỉ khi về già mà còn trong nhiều tình huống khác nhau. Hãy cùng Kế toán PPI tìm hiểu chi tiết về quyền lợi bảo hiểm xã hội trong nội dung bài viết dưới đây!

1. Bảo hiểm xã hội là gì?

Bảo hiểm xã hội là một phương thức đảm bảo cho người lao động trong trường hợp họ mất thu nhập do các sự kiện như bệnh tật, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tuổi về hưu hoặc tử vong. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người lao động thực hiện việc đóng các khoản tiền vào quỹ bảo hiểm xã hội, nhằm tích lũy một nguồn tài chính dự phòng. Trong trường hợp xấu, họ có thể nhận được phần tiền bồi thường từ quỹ để giảm bớt thiệt hại về thu nhập hoặc chi phí liên quan.

Hiện nay, bảo hiểm xã hội ở Việt Nam được triển khai thông qua hai hình thức chính là bắt buộc và tự nguyện, theo như quy định của pháp luật. Người dân có quyền lựa chọn giữa hai hình thức này dựa trên nhóm đối tượng mà họ thuộc và nhận được những quyền lợi tương ứng.

2. Quyền lợi bảo hiểm xã hội bắt buộc

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm dành cho người lao động đang hoạt động tại các doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh. Trong trường hợp này, người lao động sẽ nhận được sự hỗ trợ từ phía người sử dụng lao động để tham gia bảo hiểm. Điểm đặc biệt của loại hình bảo hiểm này là nó cung cấp nhiều chế độ hơn so với bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Quyền lợi Bảo hiểm Xã hội khi ốm đau, bệnh tật

Quyền lợi BHXH khi gặp tình trạng ốm đau hoặc bệnh tật áp dụng cho những người thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của luật. Trong trường hợp này, người tham gia khi phải nghỉ do ốm đau hoặc bệnh tật sẽ được hưởng những quyền lợi sau đây:

Số ngày nghỉ do nằm viện hoặc chăm sóc y tế

Thời gian nghỉ làm việc phụ thuộc vào số năm đóng BHXH:

• Dưới 15 năm: được nghỉ 30 ngày.

• Từ 15 năm đến dưới 30 năm: được nghỉ 40 ngày.

• Ít nhất 30 năm: được nghỉ 40 ngày.

Đối với những trường hợp đặc biệt như lao động làm việc ở môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc khu vực được trợ cấp vùng tối thiểu 0.7, thì thời gian nghỉ có thể được cộng thêm 10 ngày. Tổng thời gian nghỉ không vượt quá 180 ngày.

Tiền trợ cấp ốm đau

• Trong trường hợp bệnh thông thường, mức trợ cấp chiếm 75% tháng lương gần nhất trước khi nghỉ ốm.

• Đối với những trường hợp bệnh tật kéo dài cần điều trị lâu dài, mức trợ cấp có thể thấp hơn và được xác định dựa trên thời gian tham gia BHXH.

Quyền lợi Bảo hiểm Xã hội khi mang thai và sinh con

Người tham gia BHXH bắt buộc trong giai đoạn mang thai và sau khi sinh con đều được hưởng chế độ thai sản, bao gồm cả số ngày nghỉ và tiền trợ cấp. Cụ thể về các mức quyền lợi như sau:

Số ngày nghỉ thai sản

• Trường hợp khám thai: Nghỉ 5 lần, mỗi lần 1 ngày và nếu nơi khám xa thì mỗi lần nghỉ 2 ngày.

• Trường hợp sảy, nạo, hút hoặc phá thai, thai bệnh lý hoặc bị lưu thì nghỉ theo tuổi thai:

• Dưới 5 tuần: nghỉ 10 ngày.

• Từ 5 tuần đến dưới 13 tuần: nghỉ 20 ngày.

• Từ 13 tuần đến dưới 25 tuần: nghỉ 40 ngày.

• Từ 25 tuần trở lên: nghỉ 50 ngày.

• Nghỉ sinh con: Sinh thường và một con được nghỉ 6 tháng, cứ thêm một con thì được nghỉ thêm một tháng.

• Nghỉ khi vợ sinh con: Lao động nam có vợ sinh con được nghỉ 5 ngày nếu sinh thường, 7 ngày nếu vợ sinh mổ hoặc con sinh ra dưới 31 tuần.

• Con chết sau sinh: Con 2 tháng tuổi trở lên được nghỉ 2 tháng, dưới 2 tháng tuổi nghỉ 4 tháng.

• Người sinh con hộ được hưởng chế độ đến khi giao trẻ, người nhận con nuôi hưởng đến khi con đủ 6 tháng tuổi.

• Tránh thai: Lao động nữ được nghỉ 7 ngày đối với biện pháp thông thường, 15 ngày khi triệt sản.

Số tiền trợ cấp thai sản được nhận

• Đối với trường hợp sinh con, người lao động sẽ được hưởng 6 tháng bình quân lương tháng đóng BHXH.

• Ngoài ra, lao động được thêm trợ cấp một lần tính bằng 2 lần mức lương cơ sở hiện hành.

• Lao động sau sinh mà sức khỏe yếu sẽ được nghỉ 5 ngày khi sinh thường, 7 ngày khi sinh mổ.

Quyền lợi Bảo hiểm Xã hội khi tai nạn lao động, mắc bệnh nghề nghiệp

Quyền lợi BHXH liên quan đến tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp được áp dụng cho người tham gia BHXH bắt buộc trong trường hợp họ gặp tai nạn lao động hoặc mắc các bệnh nghề nghiệp. Cụ thể:

Tỷ lệ suy giảm khả năng lao động từ 5% – 30%

• Lao động bị suy giảm lao động 5% sẽ được hưởng trợ cấp 5 lần lương cơ sở. Tỷ lệ này tăng lên 1% sẽ được thêm ½ lần lương cơ sở.

• Hưởng thêm theo thâm niên đóng BHXH: từ 1 năm trở xuống được thêm 0.5% mức lương đóng BHXH của tháng cuối trước khi nghỉ việc. Sau đó, cứ đóng thêm 1 năm sẽ hưởng thêm 0.3%.

Tỷ lệ suy giảm khả năng lao động 31% trở lên

• Lao động bị suy giảm 31% sẽ được hưởng 30% lương cơ sở, cứ thêm 1% sẽ được cộng thêm 2% của lương cơ sở.

• Mức trợ cấp tính theo thâm niên tính như trường hợp trên.

Tỷ lệ suy giảm khả năng lao động tối thiểu 81%

• Chế độ này áp dụng khi lao động bị các chấn thương nặng như liệt cột sống hoặc mắt bị mù, tâm thần, hai chân bị cụt hoặc liệt không thể hoạt động.

• Mức trợ cấp tính theo lương cơ sở hiện hành.

Quyền lợi Bảo hiểm Xã hội khi về hưu 

Quyền lợi khi về hưu áp dụng cho cả người tham gia BHXH tự nguyện và bắt buộc, tuy nhiên chỉ khi họ đủ điều kiện về tuổi nghỉ hưu và thời gian đóng BHXH theo quy định. Đối với những người đủ điều kiện, họ có thể hưởng các quyền lợi sau:

Lương hưu hàng tháng

• Tính từ 01/01/2018, lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% mức trung bình lương tháng đóng BHXH trong suốt 15 năm. Mỗi năm đóng thêm, người tham gia sẽ được cộng thêm 2%, với mức tối đa là 75%.

• Trong trường hợp nghỉ hưu sớm, mỗi năm giảm 2% so với quy định thông thường.

Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu

• Người đủ điều kiện và có mức hưởng lương hưu cao hơn 75% lương bình quân đóng BHXH sẽ được nhận trợ cấp một lần.

• Mỗi tháng đóng BHXH được trợ cấp thêm 0.5 tháng lương.

Lời kết

Việc nắm bắt thông tin về bảo hiểm xã hội là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi của cá nhân người lao động. Kế toán PPI hy vọng rằng bài viết này đã đưa ra cái nhìn toàn diện và hữu ích, giúp bạn đưa ra quyết định thông minh và có thêm thông tin về quyền lợi bảo hiểm xã hội trước khi quyết định tham gia bảo hiểm xã hội.