Trong quản lý tài chính của một doanh nghiệp, việc tính toán và áp dụng các phương pháp trích khấu hao cho tài sản cố định là một phần không thể thiếu. Các phương pháp này không chỉ giúp doanh nghiệp định giá và phân bổ chi phí một cách hợp lý, mà còn đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong quá trình kế toán. Trên thực tế, việc lựa chọn phương pháp trích khấu hao phù hợp có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận và hiệu suất tài chính của doanh nghiệp. Vậy, hãy cùng Kế toán PPI tìm hiểu về các phương pháp trích khấu hao tài sản cố định và cách chúng được áp dụng trong thực tế kinh doanh.

1. Khấu hao tài sản cố định là gì?

Khấu hao tài sản cố định (TSCĐ) là quá trình xác định và phân bổ giá trị của một tài sản cố định theo thời gian, do sự hao mòn tự nhiên hoặc tiến bộ công nghệ. Chi phí khấu hao này được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong quá trình sử dụng tài sản đó. 

Để tính khấu hao, doanh nghiệp cần xác định liệu tài sản cố định đã được sử dụng trước đó hay mua mới và thời điểm bắt đầu tính khấu hao. Thời gian tính khấu hao có thể được doanh nghiệp quyết định, nhưng cần tuân theo khung thời gian trích khấu hao của Bộ Tài chính và thông báo với cơ quan thuế.

2. Quy định về thời gian trích khấu hao tài sản cố định

Theo Thông tư số 45/2013/TT-BTC ngày 25/04/2013 của Bộ Tài chính, khung thời gian trích khấu hao TSCĐ được quy định nhằm xác định thời gian trích khấu hao cho từng loại TSCĐ cụ thể như sau:

Lưu ý: Nếu quá trình trích khấu hao vượt quá khung thời gian quy định, chi phí vượt quá sẽ không được tính vào chi phí trừ khi tính thuế TNDN.

3. Các phương pháp trích khấu hao tài sản cố định

Tính khấu hao tài sản cố định theo số dư giảm dần có điều chỉnh

Phương pháp tính khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh phù hợp cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ với sự phát triển nhanh chóng và hiệu quả. Điều kiện để áp dụng phương pháp này bao gồm:

• Tài sản cố định mới và chưa qua sử dụng.

• Tài sản cố định là máy móc, thiết bị hoặc dụng cụ dùng cho công tác đo lường thí nghiệm.

Công thức tính khấu hao hàng năm như sau:

Mức trích khấu hao hàng năm = Giá trị còn lại của tài sản cố định X Tỷ lệ khấu hao nhanh.

Tỷ lệ khấu hao nhanh được xác định bằng công thức:

Tỷ lệ khấu hao nhanh (%) = Tỷ lệ khấu hao tài sản cố định theo phương pháp đường thẳng X Hệ số điều chỉnh.

Tỷ lệ khấu hao tài sản cố định theo phương pháp đường thẳng (%) = 1 / Thời gian trích khấu hao của tài sản cố định X 100.

Hệ số điều chỉnh được quy định như sau:

• Thời gian trích khấu hao đến 4 năm: Hệ số điều chỉnh là 1.5.

• Trên 4 – 6 năm: Hệ số điều chỉnh là 2.

• Trên 6 năm: Hệ số điều chỉnh là 2.5.

Đối với những năm cuối, nếu mức khấu hao bằng hoặc thấp hơn mức khấu hao tính bình quân giữa giá trị còn lại của tài sản cố định, thì mức khấu hao sẽ được tính bằng giá trị còn lại của tài sản chia cho số năm sử dụng còn lại.

Tính khấu hao tài sản cố định theo đường thẳng

Phương pháp tính khấu hao tài sản cố định theo đường thẳng là phương pháp phù hợp với mọi lĩnh vực kinh doanh, dựa trên việc phân bổ mức trích khấu hao ổn định hàng năm trong suốt thời gian sử dụng tài sản cố định. Công thức tính khấu hao này chia thành hàng tháng và hàng năm như sau:

Hàng tháng:

Mức trích khấu hao hàng tháng = Mức trích khấu hao hàng năm / 12

Hàng năm:

Mức trích khấu hao hàng năm = Nguyên giá của Tài sản cố định / Thời gian trích khấu hao 

Trong đó, thời gian trích khấu hao dựa trên khung thời gian quy định trong Thông tư 45/2013/TT-BTC. Ngoài ra, khi doanh nghiệp mua tài sản cố định và bắt đầu sử dụng trong tháng, mức trích khấu hao được tính theo công thức dưới đây:

Mức trích khấu hao theo tháng phát sinh = Mức trích khấu hao theo tháng / tổng số ngày của tháng phát sinh x số ngày sử dụng trong tháng.

Trong đó: Số ngày sử dụng trong tháng = tổng số ngày của tháng phát sinh – ngày bắt đầu sử dụng + 1.

Tính khấu hao tài sản cố định theo số lượng, khối lượng sản phẩm

Để áp dụng phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm, cần đảm bảo các điều kiện sau:

• Tài sản cố định phải có liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất sản phẩm.

• Cần xác định được tổng khối lượng và số lượng sản phẩm được tạo ra bởi tài sản cố định đó.

• Công suất sử dụng thực tế bình quân tháng trong năm không được thấp hơn 100% công suất thiết kế.

Công thức tính khấu hao tài sản cố định theo số lượng, khối lượng sản phẩm như sau:

Mức trích khấu hao hàng tháng / năm = Số lượng sản phẩm sản xuất trong tháng / năm x Mức trích khấu hao bình quân tính cho 1 đơn vị sản phẩm.

Trong công thức này, cần xác định mức trích khấu hao bình quân cho một đơn vị sản phẩm bằng cách chia nguyên giá tài sản cố định cho số lượng theo công suất thiết kế. Nếu có sự thay đổi về công suất hoặc nguyên giá của tài sản cố định, cần điều chỉnh lại mức khấu hao tương ứng.

Lời kết

Qua bài viết trên của Kế toán PPI, hy vọng đã cung cấp đến bạn những thông tin cần thiết về các phương pháp trích khấu hao tài sản cố định. Tùy thuộc vào đặc điểm cụ thể của doanh nghiệp và loại hình hoạt động kinh doanh, mỗi phương pháp có thể mang lại những lợi ích riêng. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là phải tuân thủ các quy định kế toán và luật pháp liên quan, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình tính toán và báo cáo tài chính của doanh nghiệp.